حسابرسی موارد خاص چیست و شامل چه مواردی می شود؟

حسابرسی موارد خاص توسط حسابرس مستقلی انجام می شود؛ این حسابرس اعداد و ارقام گزارشات را به صورت اختصاصی و بر اساس مبناهای حسابداری به کار رفته بررسی می کند و در ادامه با صراحت، نظر خود را در گزارش حسابرسی بیان می کند. حسابرسی اهداف مختلفی مانند بررسی صحت گزارشات و صورت های مالی و یا رفع شک و شبه را دنبال می کند، به طوری که در بسیاری از موارد تخلفات و تقلبات انجام شده کشف می گردد، لذا حسابرس باید مهارت بالایی در تحلیل اطلاعات، اصول حسابداری و نرم افزارهای حسابداری داشته باشد.

حسابرسی موارد خاص چیست؟

حسابرسی موارد خاص به بررسی صورت‌ های مالی می پردازد که در واحد حسابداری با مبناهای جامع حسابداری به غیر از استانداردهای حسابداری ثبت شده اند و در طی این حسابرسی درستی و یا نادرستی این صورت ها و گزارشات مورد سنجش قرار می گیرد، لذا می توان حسابرسی را بازرسی و یا ممیزی نیز خواند. شخص حسابرس با توجه به اینکه کارفرما چه گزارشاتی را در اختیار او قرار می دهد تا بررسی  کند و هدف او چیست و همچنین در چه شکلی باید این گزارش را ارائه دهد شروع به ممیزی می نماید. معمولا کارفرماها در موارد خاصی که در ادامه به آنها اشاره می شود درخواست حسابرسی موارد خاص را  دارند.

حسابرسی صورت های مالی خلاصه شده

صورت های مالی خلاصه شده از مواردی هستند که برای حسابرسی موارد خاص ارجاع می گردند؛ لازم به ذکر است این صورت های مالی نتایج فعالیت مالی یک واحد را در دوره زمانی مشخص نشان می دهند البته در رابطه  با  صورت های مالی خلاصه شده باشد گفت؛ صورتهای‌ مالی‌ خلاصه‌شده‌ تمامی‌ اطلاعات صورتهای‌ مالی‌ سالانه‌ را ندارند و وقتی حسابرس درباره آنها اظهار نظر می کند که درباره صورتهای مالی که منبع این گزارشات مالی خلاصه شده هستند، اظهار نظر کند. 

این گزارشات مالی منبع باید شکل و چارچوب استانداردی داشته باشند و به صورت دقیق و جامع تهیه شده باشند تا سرمایه گذاران، تحلیل گران و حسابداران با توجه به داده های این صورت های مالی به تجزیه و تحلیل عملکرد شرکت ها بپردازند و  ذینفعان از نتایج به دست آمده برای تصمیم گیری استفاده نمایند؛ بنابراین وقتی صورت های مالی خلاصه شدن حسابرسی می کنند در حقیقت سرنخ صورت های مالی سالانه و منبع هستند.

در همین راستا استفاده کنندگان داخلی و خارجی درخواست حسابرسی موارد خاص  این گزارشات را دارند.

حسابرسان به طور کلی ویژگی های که کسب و کار دارد را درنظر می گیرند، تمامی حساب های شرکت را بررسی می نمایند و در ادامه با تحلیل آماری شروع به ارائه گزارش می کنند؛ حسابرس موارد خاص تمام صورت های مالی را بر اساس مبنای به کار رفته مورد توجه قرار می دهد تا مشخص گردد آیا صورت های مالی تهیه شده درست و دقیق و قابل استناد هستند. لذا بعد از اینکه حسابرس‌ صورتهای‌ مالی‌ که بر اساس مبانی جامع حسابداری تهیه شده اند را بررسی می کند، گزارشی را ارائه می دهد که مبنای صورت های مالی را توضیح می دهد و یا اینکه مبنای‌ حسابداری‌ صورتهای مالی را تصیح‌ می نماید.

باید توجه نمود حسابرس ها اشخاص مستقل و بی طرفی می باشند که باید در نوشتار و کلام مهارت خوبی داشته باشند و به صورت کاملا دقیق و حرفه ای کلیه اسناد و مدارک را مورد بازرسی جستجوگرانه قرار دهند تا بتوانند، هرگونه تقلب و یا اشتباهی را کشف نمایند و به صورت صحیحی اظهار نظر کنند.

 حسابرسی صورت های مالی برای اظهارنامه مالیاتی

صورت های مالی تهیه شده بر مبنای جامع حسابداری برای اظهارنامه مالیاتی از موارد دیگری است که برای حسابرسی موارد خاص ارجاع می شود این گزارشات  براساس استانداردهای حسابداری تهیه نشده اند و  بر مبنایی جامع دیگری تهیه می شوند.

باید توجه کرد اگرچه استانداردها اصول و رویه ها و مقررات مشترکی می باشند که تعیین می کنند حسابداری چگونه انجام شود و  به شفافیت گزارشهای مالی کمک می کنند؛ اما بر اساس اهداف خاص و  معیارهای دیگری که غیر از استانداردهای‌ حسابداری‌ هستند نیز، صورتهای مالی تهیه می گردند، لذا این صورت های مالی با حسابرسی موارد خاص باید بررسی شوند و این مبنای جامع حسابداری بر اساس خواسته های واحد اقتصادی طراحی می شوند.

لذا اظهارنامه مالیاتی که به عنوان کارنامه مالی اشخاص حقوقی و حقیقی می باشد با درخواست واحدهای اقتصادی بر اساس صورت های مالی تهیه می شوند که بر اساس مبناهای خاصی تهیه شده اند. حسابرس نیز در همین راستا صورتهای مالی را با توجه به این مبناها  مورد بررسی قرار می دهد تا میزان مطلوبیت این گزارشات مالی سنجیده شود.

به طوریکه عناوین گزارش ها با استانداردهای حسابداری که برای تهیه هر صورت مالی در نظر گرفته می شود باید کاملا مطابقت داده  شوند و یا یادداشت هایی که مبنای مورد استفاده را توضیح می دهند برای مخاطب شفاف و روشن ارائه گردند. لازم به ذکر است به طور معمول  استانداردهای حسابداری که برای تهیه صورت های مالی استفاده می شوند به تعداد ۳۳ استاندارد هستند و مورد قبول همگان می باشند و حسابرسان  گزارشات مالی را  مرحله به مرحله ارزیابی می کنند. این گزارشات مالی ابتدا در بخش حسابداری بر اساس استانداردها و یا مبنای مورد نظر موسسه تهیه می شوند.  

رعایت مفاد قراردادها و قوانین گزارش گیری دستگاه های ذیصلاح

از موارد دیگری که برای حسابرسی در موارد خاص مدنظر قرار می گیرند توجه به مفادی است که در قرارداد ذکر شده و باید رعایت شود و همچنین بررسی مقرراتی است که دستگاه های ذیصلاح قانونی برای گزارشگری مالی مد نظر دارند،  لذا حسابرس در این موارد باید برداشت هایی که از مفاد و مقررات حاکم است را مورد نظر قرار دهد تا برداشت درست باشد و به خوبی نیز در صورت های مالی لحاظ شده باشند. حسابرس گزارشی را تهیه می کند که به یادداشت تشریحی همراه گزارش مالی اشاره می کند.

دریافت و پرداخت های نقدی

موارد بعدی که برای حسابرسی موارد خاص مورد توجه می باشند استفاده از مبنای در حسابداری است که در آن همه دریافت ها و پرداخت ها به صورت نقدی است. چنین گزارشات مالی نیز لازم است توسط حسابرسان بررسی گردند.

حسابرسی اقلام خاص صورت های مالی

 حسابرسی اقلام صورت های مالی نیز برای حسابرسی موارد خاص نیز انجام می گردد.

درباره اقلام صورت های مالی باید گفت  اقلام صورت مالی مانند حسابهای دریافتنی مورد اظهار نظر قرار می گیرند، البته حسابرس ابتدا صورت های مالی را بررسی و درباره آنها اظهارنظر می کند و سپس به اجزا می پردازد. بدین ترتیب این اقلام خاص نیز حسابرسی می شوند.

در انتها کلام باید گفت حسابرسی موارد خاص نیز مانند حسابرسی عمومی باید توسط افرادی انجام گیرد که مهارت و تجربه کافی داشته باشند تا گزارش حسابرسی قابل اسناد گردد. در این زمینه می توانید با شرکت حسابرسی اقتصاد قرن در ارتباط باشید.